UX/UI ไม่ใช่แค่ความสวยงาม แต่คือการใช้งานที่เหนือกว่า ตอนที่ 1: ทำความเข้าใจแก่นแท้ของ UX (User Experience) และ UI (User Interface)

พูดให้เข้าใจง่ายๆ เลยนะ UX คือ "ความรู้สึก" ของคนที่เข้ามาใช้งานเว็บไซต์ของคุณครับ ตั้งแต่คลิกเข้ามาหน้าแรก พวกเขาเจออะไรบ้าง? หาสิ่งที่ต้องการเจอง่ายไหม? กดปุ่มแล้วมันไปไหน? กรอกฟอร์มแล้วงงหรือเปล่า? ทั้งหมดนี้คือประสบการณ์ครับ

ลองนึกภาพคุณเดินเข้าร้านอาหารหรูๆ สวยงามตระการตา แต่พอเข้าไปแล้วพนักงานไม่สนใจ เมนูก็อ่านยาก อาหารมาช้า รสชาติก็ไม่ถูกปาก... ถามจริงเถอะว่าครั้งหน้าคุณจะกลับไปไหม? เว็บไซต์ก็เช่นกันครับ ต่อให้ดีไซน์เลิศหรูแค่ไหน แต่ถ้าผู้ใช้เข้ามาแล้วรู้สึกไม่ดี, หงุดหงิด, สับสน, หรือหาอะไรไม่เจอ เขาก็จะกดปิดหน้าต่างไปอย่างรวดเร็ว และอาจจะไม่กลับมาอีกเลยครับ

สำหรับคนทำเว็บอย่างเราๆ สิ่งสำคัญคือการคิดจากมุมมองของ "ผู้ใช้งาน" เป็นหลักครับ เราต้องถามตัวเองอยู่เสมอว่า:

• ใครคือกลุ่มเป้าหมายของเรา? พวกเขามีนิสัยการใช้งานอินเทอร์เน็ตแบบไหน?
• อะไรคือเป้าหมายที่พวกเขาต้องการบรรลุเมื่อเข้ามาในเว็บไซต์? (เช่น ต้องการซื้อของ, หาข้อมูล, ติดต่อสอบถาม)
• เราจะออกแบบเว็บไซต์ให้พวกเขาไปถึงเป้าหมายนั้นได้ง่ายและรวดเร็วที่สุดได้อย่างไร?

การทำความเข้าใจ UX จึงไม่ใช่แค่เรื่องของดีไซน์เนอร์อย่างเดียว แต่มันเป็นเรื่องของทุกคนในทีมที่เกี่ยวข้องกับการ   รับทำเว็บไซต์ ตั้งแต่คนเขียนโค้ด ไปจนถึงคนเขียนคอนเทนต์ เพราะทุกส่วนล้วนส่งผลต่อประสบการณ์ของผู้ใช้ทั้งสิ้นครับ

ทีนี้มาถึง UI ครับ ถ้า UX คือความรู้สึก UI ก็คือ "หน้าตา" ที่เรามองเห็นและโต้ตอบด้วยนั่นแหละครับ พูดง่ายๆ คือปุ่มกด, เมนู, รูปภาพ, ตัวอักษร, Layout ต่างๆ ที่จัดวางอยู่บนหน้าจอของคุณทั้งหมดนี่คือ UI ครับ

UI ที่ดีคือ UI ที่ "สื่อสาร" ได้ครับ คือมองปุ๊บรู้ปั๊บว่าปุ่มนี้ทำอะไร, เมนูนี้พาไปไหน, ข้อความนี้กำลังจะบอกอะไร UI ไม่ใช่แค่สวยอย่างเดียว แต่มันต้อง "ใช้งานง่าย" และ "เข้าใจง่าย" ด้วยครับ

ลองนึกถึงรีโมททีวี ถ้าปุ่มเยอะแยะไปหมด ตัวหนังสือเล็กๆ หรือปุ่มสีเดียวกับพื้นหลัง คุณจะหงุดหงิดไหมครับ? เว็บไซต์ก็เหมือนกัน ถ้า UI ซับซ้อน วางไม่เป็นระเบียบ หรือใช้สีที่ทำให้ปวดตา ต่อให้ข้อมูลข้างในดีแค่ไหน คนก็ไม่อยากใช้ครับ

องค์ประกอบสำคัญของ UI ที่มีประสิทธิภาพ ได้แก่:

• ความสอดคล้องกัน (Consistency): ปุ่มแบบเดียวกันควรอยู่ตำแหน่งเดียวกันหรือมีลักษณะคล้ายกันทั่วทั้งเว็บ เพื่อให้ผู้ใช้ไม่สับสน
• การจัดวาง (Layout): การจัดวางองค์ประกอบต่างๆ ให้เป็นระเบียบ อ่านง่าย สบายตา
• สี (Color): การเลือกใช้สีที่เหมาะสมกับแบรนด์ และไม่ทำให้ปวดตา
• ตัวอักษร (Typography): การเลือก Font และขนาดที่อ่านง่าย เข้าใจง่าย
• ปุ่มและไอคอน (Buttons & Icons): ออกแบบให้ชัดเจน กดง่าย และสื่อความหมายได้ทันที

ผมมักจะบอกลูกน้องเสมอว่า "UI ที่ดีคือ UI ที่คุณไม่ต้องคิด" หมายความว่าผู้ใช้เข้ามาแล้วสามารถใช้งานได้ทันทีโดยไม่ต้องมานั่งงมหรือเดาว่าต้องกดตรงไหน หรือข้อมูลอะไรอยู่ตรงไหนครับ

สองสิ่งนี้เป็นเหมือนเหรียญสองด้านครับ แยกกันไม่ได้ ถ้าเว็บไซต์ของคุณมี UI ที่สวยงามแต่ UX แย่ คนก็ไม่ใช้ครับ ในทางกลับกัน ถ้า UX ดีเลิศแต่ UI ไม่น่าสนใจ คนก็อาจจะไม่ได้อยากเข้ามาตั้งแต่แรก

เปรียบเทียบง่ายๆ คือ:

• UX คือการออกแบบโครงสร้างของบ้าน: ออกแบบให้มีห้องนอนพอ, ห้องน้ำเข้าถึงง่าย, ครัวอยู่ใกล้ห้องอาหาร เพื่อให้คนอยู่สบาย
• UI คือการตกแต่งภายในบ้าน: เลือกสีผนัง, เฟอร์นิเจอร์, ของตกแต่งให้สวยงามน่าอยู่

บ้านที่สวยแต่เดินไม่สะดวก (UI ดี แต่ UX แย่) ก็ไม่มีใครอยากอยู่จริงไหมครับ? ส่วนบ้านที่อยู่สบายแต่โทรม (UX ดี แต่ UI แย่) ก็อาจจะไม่ได้ดึงดูดใจแต่แรกเริ่ม

ดังนั้น ในฐานะที่เราคือผู้ให้บริการ รับทำเว็บไซต์ มืออาชีพ เราจึงต้องให้ความสำคัญกับทั้งสองส่วนนี้ไปพร้อมๆ กัน การเริ่มต้นที่การทำความเข้าใจความต้องการของผู้ใช้ (UX) แล้วค่อยนำมาออกแบบส่วนที่ผู้ใช้มองเห็นและโต้ตอบด้วย (UI) จะทำให้เว็บไซต์ของคุณเป็นมากกว่าแค่ความสวยงาม แต่มันจะเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังที่ช่วยสื่อสารแบรนด์ และขับเคลื่อนธุรกิจของคุณได้อย่างแท้จริงครับ

ในบทความหน้า เราจะมาเจาะลึกกันว่า "จิตวิทยาเบื้องหลังการออกแบบ" มีผลต่อการตัดสินใจของผู้ใช้อย่างไร แล้วพบกันใหม่ครับ!